De drie Pacha-rijken van de Incamythologie

In de mythologie van de Incas was de kosmos verdeeld in drie rijken of pachas: Hanan Pacha, Kay Pacha en Uku Pacha.

Deze rijken deelden een soortgelijke structuur als de katholieke noties van aarde, hemel en hel. Dit hielp de Spaanse missionarissen om hun eigen religieuze noties in de Nieuwe Wereld te bevorderen en stelde de Inca's tegelijkertijd in staat om aspecten van hun eigen mythologie te behouden binnen die van het katholicisme (overtuigingen die vandaag de dag nog steeds deel uitmaken van de mythen en religie van de Andes).

De drie pacha's vertegenwoordigden drie verschillende bestaansniveaus, onderling verbonden en overbrugd door zowel fysieke als spirituele/mythologische elementen. Samen gaven de drie rijken vorm aan de Inca religie, het concept van de Inca kosmos en het dagelijkse wereldbeeld van zowel de Inca adel als de gewone man.

Hanan Pacha (Bovenwereld)

Hanan Pacha was de bovenwereld en het rijk van Inca goden zoals Inti (de Inca zonnegod) en zijn zus Mama Quilla (de maangodin).

De Inca's geloofden dat degenen die een goed leven leidden uiteindelijk zouden opstijgen naar Hanan Pacha in het hiernamaals.

Goden en hun fysieke representaties verbonden het hogere rijk van Hanan Pacha met het lagere rijk van de mens. Volgens Juan M. Ossio in zijn essay "Contemporary Indigenous Religious Life in Peru", kunnen sommige hemelgoden geïdentificeerd worden als hemelse bemiddelaars met de aarde, zoals de planeet Venus (de godin Chasca) en de bliksem (Illapa).

Anderen dienen als aardse bemiddelaars met de hemel, zoals de Apu berggeesten die een brug sloegen tussen het rijk van de mens en de "hemelen" van Hanan Pacha. De Inca's beschouwden bergen en hun toppen als heilig en gebruikten ze soms als locatie voor rituele offers aan de goden (soms met mensen als offer).

Kay Pacha (Middenwereld)

Kay Pacha, letterlijk "deze wereld", was de middelste wereld van de Inca mythologie (er zijn verschillende schrijfwijzen, waaronder Cay Pacha en Kai Pacha).

Dit was het fysieke rijk van levende wezens en de wereld van geboorte, dood en verval, gelijk aan onze eigen bewoonde wereld. De aardse wereld van Kay Pacha werd gezien als een horizontaal gebied tussen het hogere rijk van Hanan Pacha en het rijk van Uku Pacha eronder.

Volgens Laura Laurencich Minelli in The Inca World was het menselijke rijk in de mythologie van de Inca's getuige van talloze fasen van vernietiging en wedergeboorte. De Inca's zagen de goden strevend naar het creëren van een steeds volmaaktere vorm van de mensheid, met cycli van vernietiging en wedergeboorte die op Kay Pacha werden toegepast.

Uku Pacha (Onderwereld of Binnenwereld)

Uku Pacha (Ukhu Pacha, Urin Pacha, Ucu Pacha) kan worden gezien als de onderwereld van de Inca's, hoewel "binnenwereld" of "onderwereld" misschien beter op zijn plaats is. Uku Pacha lag onder het menselijke rijk van Kay Pacha en was, misschien niet verrassend, een plaats waar degenen die ongeschikt waren voor Hanan Pacha naartoe gingen na hun dood.

Het gevoel van Uku Pacha als een onderwereld, als een plaats van pijn en lijden, werd aangestipt door kroniekschrijver en schrijver Garcilaso de la Vega (1539 - 1616) in het Eerste Deel van de Koninklijke Commentaren van de Yncas.

In zijn kroniek van de Inca's schreef Garcilaso dat Uku Pacha de "laagste aarde was, waar ze zeiden dat de goddelozen naartoe werden gestuurd; en om het duidelijker te beschrijven gaven ze het een andere naam - supaypa-huasin. Dit woord betekent "het huis van de duivel.""

Uku Pacha was inderdaad de heerschappij van Supay, de Inca-god van de dood, heerser van de ondergrondse wereld en leider van een demonenras.

Uku Pacha moet echter niet gezien worden als een volledig negatief concept. In Handbook of Inca Mythology schrijft Paul Steele dat Uku Pacha werd geassocieerd "met de vrouwelijke aardemoeder en de botten van de voorouders". Ondergronds water was ook een product van Uku Pacha, en de Inca's beschouwden levensnoodzakelijke bronnen als een link van het menselijk rijk naar de innerlijke wereld.

De ondergrondse wereld van de Inca-mythologie was daarom niet zo somber als het typische beeld van de hel in het christelijke geloof.

Bewegen tussen de Pachas

Hoewel de drie rijken van de Inca-mythologie afgebakende grenzen hadden, waren er veel fysieke en spirituele verbindingen tussen de drie (evenals conceptuele temporele correlaties tussen verleden, heden en toekomst).

Bliksem, regenbogen, regen en licht verbonden de bovenwereld met de middelste aarde van de Inca's, terwijl bergen vanuit Kay Pacha naar de hemel rezen. Grotten en bronnen overbrugden de kloof tussen de mensenwereld en de wereld eronder.

De goden zelf waren ook niet gebonden aan één bepaald rijk. Viracocha bijvoorbeeld, een scheppergod in zowel de pre-Inca als de Inca mythologie, zwierf door de hemelen (waar hij de zon en de maan schiep) nadat hij eerst was opgestaan uit de diepten van het Titicacameer (een link naar de wereld beneden). Hij reisde ook in het rijk van de mens, Kay Pacha, vermomd als bedelaar.

---

ANIMATIE TIP: Als je op zoek bent naar plezier 's avonds, of om overdag sport te kijken, of zelfs een voorproefje van thuis, bezoek dan de Wild Rover Hostels voor lekker eten, sport en bier! Toegang tot hun bars is gratis, zelfs voor niet-gasten.

---

Referenties:

• Juan M. Ossio - "Hedendaags inheems religieus leven in Peru"; Native Religions and Cultures of Central and South America; ed. Lawrence Eugene Sullivan; Continuum International Publishing; 2002.
• Laura Laurencich Minelli - The Inca World; Universiteit van Oklahoma; 1999.
• Garcilaso de la Vega - Eerste deel van de Koninklijke commentaren van de Yncas; Hakluyt Society; 2010.
• Paul Steele - Handboek voor Incamythologie; ABC-CLIO; 2004.

Dit artikel maakt deel uit van de Inca Geschiedenis van Peru serie.